Το πρωτότυπο άρθρο του Tord Jansson βρίσκεται στην διεύθυνση

http://bladeenc.mp3.no/articles/software_patents.html

Παρακάτω βρίσκεται μια τροποποιημένη έκδοση του κειμένου, μια ανεπίσημη προσπάθειά μου μετάφρασης του άρθρου αυτού στα ελληνικά Δεδομένου ότι δεν είμαι μεταφράστρια παρακαλείται όποιος μπορεί και τον ενδιαφέρει να βελτιώσει την μετάφραση να έρθει σε επικοινωνία μαζί μου.

Γιατί το λογισμικό δεν πρέπει να υπονομευθεί από διπλώματα ευρεσιτεχνίας

Σε αυτό το σύντομο κείμενο, περιγράφονται οι σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας δεν πρέπει να γίνουν αποδεκτά στο λογισμικό.

Θα μου επιτρέψτε πρώτα να πω ότι δεν είμαι αντίθετος στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στις φυσικές μηχανικές εφευρέσεις. Πιστεύω ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε ορισμένα πεδία μπορούν να εξυπηρετήσουν έναν σκοπό και εκείνες είναι οι περιοχές για τις οποίες έχουν φτιαχτεί. Όμως το γεγονός ότι αποδεχόμαστε τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στις μηχανικές εφευρέσεις δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχτούμε τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στο λογισμικό, το σχέδιο, τα επιχειρησιακά πρότυπα ή άλλες περιοχές όπου κάνουν περισσότερο ζημιά παρά καλό.

Θα επικεντρωθώ εδώ στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού δεδομένου ότι είμαι υπεύθυνος για την ανάπτυξη λογισμικού ο ίδιος.

Τι είναι αυτό που καθιστά το λογισμικό διαφορετικό;

Ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν πρέπει να αποδεχθούμε τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στο λογισμικό είναι επειδή το λογισμικό και η διαδικασία της ανάπτυξης και της καινοτομίας στη βιομηχανία λογισμικού είναι πολύ διαφορετική από αυτήν της υπόλοιπης βιομηχανίας.

1. Ο αριθμός πιθανών εφευρετών

Σε οποιαδήποτε κανονική βιομηχανία όπου κανείς έχει να κάνει με φυσικά αντικείμενα όπως η αυτοκινητοβιομηχανία ή η βιομηχανία ηλεκτρονικών υπάρχει μια χούφτα μόνο εφευρετών. Ακόμη και οι μεγάλοι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη αυτοκινήτων απασχολούν μόνο μερικές εκατοντάδες επιστημόνων για βελτίωση της τεχνολογίας και την εφεύρεση νέων λύσεων.

Πιθανώς παγκοσμίως να έχουμε μόνο μερικές χιλιάδες επιστημόνων που εργάζονται στη βελτίωση πραγμάτων όπως οι μηχανές αυτοκινήτων κ.λ.π. Ο περισσότεροι από τους ανθρώπους στη βιομηχανία ασχολούνται με την παραγωγή και τη συγκέντρωση των μερών και αν και κάνουν μια σημαντική εργασία, δεν αποτελεί καμία πηγή καινοτομίας.

Στη βιομηχανία λογισμικού, κάθε προγραμματιστής είναι πιθανός εφευρέτης. Σχεδόν κάθε επαγγελματίας προγραμματιστής αντιμετωπίζει καθημερινά νέες προκλήσεις στις οποίες πρέπει να βρει καινοτόμες λύσεις. Η ουσία του προγραμματισμού αφορά την ανάπτυξη νέων προϊόντων που δίνουν καινοτόμες λύσεις σε προβλήματα που οι παλαιές τεχνικές δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Ακριβώς μετρώντας τους επαγγελματίες προγραμματιστές έχουμε εκατομμύρια εφευρετών σε αυτήν την βιομηχανία και εάν προσθέσουμε σε αυτή όλους τους σπουδαστές κολεγίων, ερευνητών και ανθρώπων που προγραμματίζουν στον ελεύθερο χρόνο τους (που μπορεί επίσης να είναι ιδιαίτερα καινοτόμοι) έχουμε δεκάδες εκατομμυρίων πιθανές καινοτομίες.

Ο καθαρός αριθμός εφευρετών προσδίδει μια ειδοποιό διαφορά από πολλές απόψεις:

• Η πιθανότητα να είστε οι πρώτοι σε μια καινοτομία που έχετε κάνει, είναι αβυσσαλέα. Εξετάζοντας το αυξανόμενο ποσό brainpower που έχει καταναλωθεί στην εφεύρεση νέων αλγορίθμων και τεχνικών λογισμικού κατά τη διάρκεια των ετών , θα έλεγα ότι είναι σήμερα σχεδόν αδύνατο να βρεθεί κάτι νέο. Αυτό που γίνεται είναι ότι εφευρίσκουμε συνεχώς κάτι που ήδη έχει εφευρεθεί αλλά έχει ξεχαστεί .

• Είναι σχεδόν αδύνατο να ανακαλυφθεί εάν η προγενέστερη τέχνη υπάρχει (δηλ. εάν η εφεύρεση ήδη έχει εφευρεθεί) λόγω του απίστευτα μεγάλου μεγέθους του προϋπάρχοντος γραμμένου λογισμικού. Κάποιος θα χρειαζόταν μια ολόκληρη ζωή για να εξετάσει τι έχει γραφεί στο παρελθόν και να δει εάν ένας μικρός και σκοτεινός, αλλά έξυπνος, αλγόριθμος έχει χρησιμοποιηθεί κάπου αλλού προγενέστερα ή εάν είναι πράγματι μια νέα εφεύρεση. Προσθέστε σε αυτό, το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία κεντρική αποθήκη για τον πηγαίο κώδικα και ότι το περισσότερο λογισμικό είναι μόνο διαθέσιμο σε μεταγλωττισμένη, δυαδική μορφή δεδομένου ότι ο πηγαίος κώδικας είναι κλειδωμένος στο χρηματοκιβώτιο κάποιας επιχείρησης (ή που χάνεται για πάντα λόγω της μαγνητικής αποσύνθεσης, των χαμένων αντιγράφων ασφαλείας κ.λπ...) και διαπιστώνουμε ότι είναι συνολικά αδύνατο ακόμη και από το 1% αυτών που θα εκλεχθούν να μην περιέχουν ήδη τον κώδικα της νέας εφεύρεσης.

• Ακόμα κι αν εφευρίσκετε κάτι πραγματικά νέο είναι πολύ απίθανο να μην εφεύρει κάποιος άλλος το ίδιο πράγμα σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς γνώση για την εφεύρεσή σας. Γιατί θα έπρεπε να χορηγήσουμε στον πρώτο εφευρέτη ένα αποκλειστικό δικαίωμα να χρησιμοποιεί την εφεύρεση ακόμα κι αν είναι προφανές ότι ο δεύτερος εφευρέτης έχει καταστήσει την εφεύρεσή του συνολικά ανεξάρτητη; Θα έπρεπε σε αυτόν τον δεύτερο εφευρέτη να απαγορευθεί η χρήση αυτού που εφηύρε εντελώς μόνος του, ακριβώς επειδή κάποιος άλλος είχε επίσης την ιδέα κάπως νωρίτερα;

2. Η σχετική τιμή ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας.

Η υποβολή αίτησης για ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είναι μια μακροχρόνια και δαπανηρή διαδικασία. Εντούτοις, για μια μεγάλη πολυεθνική επιχείρηση αυτοκινήτων δεν είναι πραγματικά τίποτα. Εάν πληρώνει κανείς ήδη δεκάδες εκατομμυρίων δολάρια ετησίως για έρευνα (R&D) , το σχετικό κόστος ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας για κάθε καινοτομία που εμφανίζεται, δεν αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις ούτε καν σφάλμα στρογγυλοποίησης.

Το σχετικό κόστος που πρέπει να υποστεί ένας μικρός αλλά εφευρετικός προγραμματιστής υπεύθυνος για την ανάπτυξη λογισμικού στο οποίο οι καινοτομίες είναι μόνο ένα υποπροϊόν της παραγωγής, είναι πολύ πιο υψηλό. Η παραγωγή πρέπει να σταματήσει, ή τουλάχιστον να επιβραδυνθεί, έτσι ώστε να δοθεί στον εφευρέτη ο χρόνος να κάνει μια τεχνική περιγραφή του προϊόντος όμως ταυτόχρονα το προϊόν πρέπει να ολοκληρωθεί εγκαίρως. Εκτός αυτού, οι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη λογισμικού σε εταιρείες με μόνο 1 έως 10 υπαλλήλους (που είναι πολύ κοινοί σε αυτήν την βιομηχανία) σαφώς και δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τη διαδικασία. Αλλά ακόμα κι αν είχαν τους διαθέσιμους πόρους να ανακαλύψουν τους δυνητικούς χρήστες των πρωτοτυπιών τους, σίγουρα δεν θα ήταν σε θέση να αντέξουν οικονομικά να τους μηνύσουν σε περίπτωση άρνησης πληρωμής.

Από την άλλη πλευρά, οι μεγάλες εταιρείες ανάπτυξης λογισμικού μπορούν να αντέξουν οικονομικά και το κόστος ενός ειδικού τμήματος για το χειρισμό αυτών των ζητημάτων και να μηνύσουν τις επιχειρήσεις που δεν πληρώνουν. Πράγματι, η μόνη απειλή της μήνυσης ενός μικρότερου υπεύθυνου ανάπτυξης, είναι δεδομένου ότι αυτός δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά τις νομικές δαπάνες, είναι αρκετά συχνό το φαινόμενο να συμμορφώνονται σε κάποιο είδος φρικτής αμοιβής δικαιώματος χρήσης για μια αμφισβητούμενη πατέντα σε μια καταφανώς δική τους εφεύρεση.

3. Το κόστος της καινοτομίας

Το κόστος της καινοτομίας είναι πολύ πιο υψηλό στην τεχνική βιομηχανία. Είναι πολύ δαπανηρό να διαθέτεις εξειδικευμένο εργαστήριο με επιστήμονες και εξειδικευμένο εξοπλισμό, ειδικά επειδή οι δοκιμές πρέπει να γίνουν στο φυσικό κόσμο, συμπεριλαμβάνοντας δαπάνες κατασκευής πρωτοτύπων πολύ προηγμένων φυσικών αντικειμένων για να εξεταστεί μια νέα ιδέα. Το κόστος της καινοτομίας στην τεχνική βιομηχανία μπορεί επομένως να φτάσει πολύ ψηλά.

Επομένως η τεχνική βιομηχανία χρειάζεται κάποια εγγύηση ότι όταν βρεθεί μια νέα εφεύρεση, θα είναι σε θέση να εξασφαλιστεί ότι οι ανταγωνιστές τους δεν θα αντιγράψουν την εφεύρεση σε ένα πολύ χαμηλότερο κόστος. Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σχεδιάστηκαν για να αντιμετωπίσουν αυτό ακριβώς το πρόβλημα και σε αυτήν την περίπτωση λειτουργούν συχνά πολύ καλά. Μέσω της εικοσαετίας που δίνεται στον εφευρέτη το μονοπώλιο εφαρμογής της εφεύρεσης υπάρχει μια καλή πιθανότητα αποζημίωσης του κόστους προτού η εφεύρεση γίνει ελεύθερη για χρήση.

Στη βιομηχανία λογισμικού αφ' ετέρου, οι εφευρέσεις συμβαίνουν συνέχεια, ως τμήμα της παραγωγής και επομένως είναι πολύ φτηνές. Επομένως δεν χρειαζόμαστε την προστασία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας προκειμένου να καινοτομήσουμε.

Μια επιχείρηση που αναλαμβάνει την ανάπτυξη λογισμικού που απαιτεί σκληρή εργασία και κάποια σοβαρή εφεύρεση για να πραγματοποιηθεί αναγνωρίζει πως αυτό είναι δυσκολότερο από τις συμβατικές εφαρμογές και με μεγαλύτερους κινδύνους και επομένως απαιτεί την υψηλότερη πληρωμή σε αντάλλαγμα. Το υπολογισμένο κόστος των καινοτομιών που πρέπει να πραγματοποιηθούν συμπεριλαμβάνεται ήδη στον προϋπολογισμό για το πρόγραμμα. Όταν το πρόγραμμα ολοκληρώνεται (εάν οι υπολογισμοί ήταν σωστοί) το κόστος της καινοτομίας έχει ήδη πληρωθεί .

Και στην περίπτωση των σπουδαστών ή των προγραμματιστών που καινοτομούν ως χόμπι, η καινοτομία δεν εμπλέκεται με βασικά κανένα νομισματικό κόστος. Το κάνουν για τη διασκέδαση ή ως τμήμα της εκπαίδευσής τους και δεν θα μπορούσαν στις περισσότερες περιπτώσεις να αντέξουν οικονομικά το κόστος για ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

4. Χρόνος που απαιτείται για να βγει το προϊόν στην αγορά και κόστος δημιουργίας αντιγράφων

Μια μικρή νεοσύστατη εταιρεία που παράγει φυσικά αγαθά, που περιέχουν καινοτόμα νέα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, θα διαπιστώσει ότι οι το μεγαλύτερο μέρος δαπανών προέρχεται από το διπλασιασμό και τη διανομή προϊόντων. Πρέπει να ανοίξει ένα εργοστάσιο, να γίνουν διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές υλικών, να μισθωθούν οι εργαζόμενοι, να αγορασθούν μηχανές, να μισθωθεί αποθηκευτικός χώρος, που καθιερωθούν δίκτυα πώλησης κ.λ.π ... Το σύνολο αυτών των εργασιών απαιτεί πολύ χρόνο και χρήμα για μια μικρή νεοσύστατη εταιρεία. Μπορεί να χρειασθούν πολλά χρόνια για να ρυθμισθούν όλα αυτά και να αποκτήσει η παραγωγή πλήρη δραστηριοποίηση.

Προτού μπορέσουν να τα κάνουν όλα αυτά χρειάζεται να εκθέσουν το προϊόν τους με τους διάφορους τρόπους. Πρέπει με την εμφάνιση του νέου θαυμάσιου προϊόντος τους να προσελκύσουν επενδυτές, να κάνουν κάποια έρευνα αγοράς για να μάθουν τι σκέφτεται για το προϊόν τους το καταναλωτικό κοινό και κάποια στιγμή πιθανώς να θέλουν να παρουσιασθεί το προϊόν τους στα ΜΜΕ για να ενισχυθεί η ζήτησή του κατά την έναρξη.

Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της επίδειξης υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μια ήδη ιδρυμένη επιχείρηση να κλέψει την ιδέα τους προτού φθάσει στην αγορά από αυτούς.

Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας μπορούν εδώ να λειτουργήσουν προστατευτικά ως προς τη μικρή καινοτόμο επιχείρηση, δίνοντάς της μια περίοδο επώασης 20 ετών, κατά την οποία μπορεί να καθιερωθεί και να αυξήσει το μέγεθός της έτσι ώστε να μην είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό αν κάποιος καθιερωμένος ανταγωνιστής πλασάρει ένα κλώνο του προϊόντος τους.

Στη βιομηχανία λογισμικού σχεδόν όλο το κόστος κρύβεται στην ανάπτυξη του λογισμικού και την αρχική έκθεσή του. Δεδομένου ότι όλο και περισσότερο λογισμικό διανέμεται το Διαδίκτυο το κόστος διπλασιασμού και τα διοικητικά έξοδα είναι πολύ χαμηλά. Μια μικρή επιχείρηση με ένα καινοτόμο προϊόν μπορεί να κρατήσει μυστικό το προϊόν της έως ότου να είναι έτοιμο για πώληση, κατόπιν μπορεί να το ρίξει στην αγορά σε απεριόριστες ποσότητες και να καθιερωθεί εύκολα προτού μπορέσει να δημιουργηθεί κάποιο ανταγωνιστικό προϊόν (ανάλογα με την πολυπλοκότητα του λογισμικού, απαιτούνται κατά μέσο όρο ένα και δύο έτη για τη διαδικασία παραγωγής και εμφάνισης στην αγορά).

Επομένως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας δεν είναι και πολύ χρήσιμα σε αυτήν την κατάσταση.

5. Ανάγκη των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για την προστασία των καινοτομιών

Εάν κάποιος κάνει μια καινοτομία στο φυσικό κόσμο, είναι συχνά πολύ εύκολο να αποσυναρμολογηθεί ο μηχανισμός και να εξεταστεί. Για παράδειγμα , μια νέα μηχανή αυτοκινήτων είναι αρκετά εύκολο να εξετασθεί, απλώς ανοίγεις το καπό του αυτοκινήτου, διαλέγεις τη μηχανή και αρχίζεις την αποσυναρμολόγηση.

Στον κόσμο λογισμικού το αντίστοιχο δεν είναι καθόλου εύκολο.

Η αναζήτηση ενός συγκεκριμένου αλγορίθμου μέσα από εκατοντάδες χιλιάδες οκτάδων, μεταγλωττισμένων εντολών συμβολικής γλώσσας(Assembly) δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Απαιτεί την καταβολή μεγάλης προσπάθειας, επίπεδο υψηλής ικανότητας στην τεχνολογία Συμβολικής γλώσσας και μεταγλωττιστών (αρκετά ασυνήθιστο μεταξύ των σύγχρονων προγραμματιστών) και προ πάντων, παίρνει χρόνο. Κάτι τέτοιο σήμερα χρησιμοποιείται μόνο ως τελευταία λύση όταν αποτυγχάνουν όλα τα άλλα και πρέπει πραγματικά να φτάσει κανείς στο κομμάτι αυτό των πληροφοριών. Κανονικά είναι πολύ πιο συμφέρον να αναπτύξει κανείς μόνος του κάτι παρόμοιο, και να εφεύρει αλγορίθμους δικούς του για το ίδιο πράγμα. Οι καινοτομίες λογισμικού προστατεύονται επομένως σε πολλές περιπτώσεις ήδη αποτελεσματικά.

6. Σχετικό κόστος των παραβιάσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας

Ακριβώς για τον ίδιο λόγο που είναι τόσο δύσκολο να εξετασθεί ο κώδικας κάποιου άλλου και να κλεφτούν οι αλγόριθμοι, είναι επίσης πολύ δύσκολο να βρεθούν οι παραβιάσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

Στο φυσικό κόσμο, μπορεί κανείς να ανοίξει τη μηχανή ενός αυτοκινήτου για να δει εάν οι κύλινδροι λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο ή η ηλεκτρονική ανάφλεξη τοποθετείται με τον ίδιο τρόπο κ.λπ....

Στον κόσμο λογισμικού είναι πολύ πιο δύσκολο να ανακαλύψει κανείς τι γίνεται στον κώδικα κάποιου άλλου, πράγμα που καθιστά τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας αρκετά άχρηστα για την προστασία έξυπνων αλγόριθμων και την προστασία των απαιτήσεων για μια νέα καινοτομία.

Καλοί λόγοι για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού

Ελπίζω ότι τα έξι σημεία που προαναφέρω είναι αρκετά να πείσουν κάποιον ότι η βιομηχανία λογισμικού είναι πολύ διαφορετική από την υπόλοιπη βιομηχανία παραγωγής και δεν θα ωφελούταν από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας με τον ίδιο τρόπο. Αυτό το γεγονός , ότι δηλαδή η βιομηχανία λογισμικού δεν επωφελείται από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι αυτά είναι κακά και άξια να παλεύει κανείς ενάντιων τους.

‘Όμως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού είναι κακά και είναι σημαντικό να παλεύουμε εναντίων τους. Παρακάτω θα παραθέσω μια λίστα με τα σημαντικότερα άσχημα αποτελέσματα που μπορούμε να αναμένουμε αν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού γίνουν αποδεκτά.

Μπορεί να περιορίσει σημαντικά την επίδραση δικτύου.

Στον κόσμο λογισμικού έχουμε κάτι που αναφέρεται γενικά ως επίδραση δικτύου (network effect). Εκφράζεται συχνά ως "η αξία ενός προγράμματος είναι ίση με το τετράγωνο του αριθμού χρηστών". Το ίδιο το Διαδίκτυο είναι ένα καλό παράδειγμα της επίδρασης δικτύου. Σήμερα το Διαδίκτυο είναι εξαιρετικά πολύτιμο στην κοινωνία ως σύνολο. Λόγω του αριθμού χρηστών στο διαδίκτυο μπορεί να καλύψει πολλές από τις ανάγκες μας υποδομής, και εάν όλοι οι άνθρωποι συνδέονταν με αυτό θα ήταν απίστευτα πολύτιμο λόγω των υπηρεσιών που θα μπορούσε να παρέχει.

Φανταστείτε αφ' ετέρου ένα Διαδίκτυο με ακριβώς μερικές χιλιάδες χρήστες. Θα ήταν σχεδόν άνευ αξίας. Μετά βίας θα υπήρχε κάποια χρήση στην παροχή οποιουδήποτε είδους υπηρεσίας του Διαδίκτυου. Δεδομένου ότι μέσω αυτού θα μπορέσατε να φθάσετε μόνο σε αυτούς τους λίγους ανθρώπους, δεν θα άξιζε το κόστος.

Το ίδιο φαινόμενο συνδέεται με το λογισμικό. Ένα καλό παράδειγμα είναι το Microsoft Office που αν και είναι ένα αρκετά καλό προϊόν από μόνο του, ή τεράστια αξία του προέρχεται όχι από τις τεχνικές ιδιότητές του , αλλά από το γεγονός ότι το χρησιμοποιούν πολλοί. Μπορείτε εύκολα να μεταφέρετε τα έγγραφα και τους υπολογισμούς σε λογιστικό φύλλο (spreadsheet) στους συναδέλφους σας, σε άλλα γραφεία, ή επιχειρήσεις συνεργατών κ.λπ... δεδομένου ότι ξέρετε ότι όλοι έχουν αυτό το πρόγραμμα και επομένως μπορούν εύκολα να διαβάσουν και να τροποποιήσουν τα έγγραφα. Ακόμα και αν υπάρχουν καλύτερες Office Suiteς με τις οποίες μπορείτε να παραγάγετε ευκολότερα και γρηγορότερα καλύτερο υλικό, αυτές δεν θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν την τεράστια αξία που το Ms Office δίνει στους χρήστες του με μορφή της επίδρασης δικτύων εκτός αν έχουν τις τέλειες δυνατότητες εισαγωγής και εξαγωγής εγγράφων ( πράγμα σχεδόν αδύνατο δεδομένου ότι η Microsoft κάνει ότι μπορεί για να κρατήσει το format των αρχείων της proprietary).

Αυτό το είδος επίδρασης δικτύου υπάρχει και στο φυσικό κόσμο επίσης, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό. Οι δρόμοι λειτουργούν σύμφωνα με την επίδραση δικτύου, αλλά δεν είναι ανάγκη να έχεις την ίδια μάρκα αυτοκινήτου για να το οδηγήσεις στο δρόμο ή να το γεμίσεις βενζίνη στο βενζινάδικο.

Αλλά στη βιομηχανία λογισμικού είναι κρίσιμο. Το κοινωνικό όφελος είναι πολύ υψηλότερο αν μια καινοτομία είναι διαθέσιμη να εφαρμοστεί στο λογισμικό όλων. Φανταστείτε ότι κάποιος βρίσκει μια νέα επαναστατική τεχνολογία συμπίεσης, που μειώνει στο μισό όλα τα δεδομένα που συμπιέσθηκαν.

Εάν αυτή η εφεύρεση είχε ελευθερία στη χρήση της , θα βλέπαμε σύντομα όλα τα είδη προγραμμάτων να το εφαρμόζουν για τα αρχεία και για τα έγγραφα στοιχείων τους, τα οποία ουσιαστικά θα είχαν αποτέλεσμα για να μας διπλασιάσουν το σκληρό δίσκο μας. Αυτό θα εξοικονομούσε χρήματα σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, δεδομένου ότι θα γλίτωναν από κάποια ακριβή βελτίωση υλικού. Θα είχαμε μια επίδραση δικτύου.

Εάν αντί αυτού σε αυτήν την εφεύρεση αποδοθεί ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ο κάτοχος διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας θα προσπαθήσει να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα από αυτό, δηλαδή θα απαιτήσει από σας να πληρώσετε μια ακριβή άδεια εάν θελήσετε να εφαρμόσετε την εφεύρεση. Ακόμα κι αν η χορήγηση αδειών ήταν πολύ φτηνή θα χρειάζονταν να γίνουν πάρα πολλά έξοδα διοίκησης από τους ενδιαφερόμενους υπεύθυνους ανάπτυξης λογισμικού. Μόνο πολύ λίγες επιχειρήσεις λογισμικού που αναπτύσσουν λογισμικό που εξετάζει εξαιρετικά μεγάλα αρχεία (οι βάσεις δεδομένων και το τηλεοπτικό λογισμικό έρχονται στο μυαλό μου) θα το έβρισκαν σημαντικό να κάνουν αίτηση για άδεια, δεδομένου ότι θα ήταν μοναδικό πλεονέκτημα πώλησης του προϊόντος τους. Η επίδραση θα περιοριζόταν σε λιγότερο από 10% από αυτό που θα να ήταν αν η τεχνική ήταν ελεύθερη, παράγοντας ακριβώς μια μέτρια αποταμίευση για μερικές μικρές ομάδες χρηστών.

Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας χρησιμοποιούνται για να κλειδώσουν έξω τους ανταγωνιστές και να δημιουργήσουν τα μονοπώλια

Η επίδραση δικτύου που εξήγησα παραπάνω μας οδηγεί στο επόμενο θέμα, το τρόπο δηλαδή που χρησιμοποιούνται τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Στο φυσικό κόσμο, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας εφαρμόζονται κανονικά για τις μικρές τεχνολογικές εφευρέσεις που μπορούν να δώσουν στο προϊόν κάποιου ένα πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό. Εάν για μια ακόμα φορά, ρίξουμε μια ματιά στη βιομηχανία κατασκευής αυτοκινήτων θα βρούμε πράγματα όπως βελτιωμένες μηχανές, νέα τμήματα ασφάλειας κ.λπ....

Στον κόσμο του λογισμικού, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας πολύ συχνά χρησιμοποιούνται και για έναν ακόμα λόγο: Να κλειδωθούν απ’ έξω οι ανταγωνιστές. Όπως αναλύεται παραπάνω, η επίδραση δικτύων σε αυτή την περίπτωση είναι πραγματικά πολύτιμη. Εάν μπορεί κανείς να διατηρήσει τη χρήση του προϊόντος του σε μια μεγάλη πλειοψηφία χρηστών υπολογιστή, η αξία του αυξάνεται εκθετικά με αυτήν, καθώς επίσης και η δυνατότητα μεγιστοποίησης του κέρδους. Το επόμενο βήμα, μόλις κάνει το προϊόν του πρότυπο εργαλείο στον τομέα χρήσης του, είναι να κλειδωθούν έξω οι ανταγωνιστές του. Όσο πιο αποτελεσματικά μπορέσει κανείς να κλειδώσει έξω τους ανταγωνιστές του από τα καθιερωμένα πρότυπά του, τόσο λιγότερο προσφέρονται εναλλακτικές λύσεις και τόσο περισσότερο μπορεί να αυξηθεί η τιμή ενός προϊόντος χωρίς μείωση των καταναλωτών του.

Ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είναι ένας ΠΟΛΥ αποτελεσματικός τρόπος να κλειδωθούν έξω οι ανταγωνιστές !

Αν καταφέρει κανείς να πάρει ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για κάποιον αλγόριθμο συμπίεσης ή τεχνολογία κρυπτογράφησης (δεν είναι απαραίτητο να είναι αποδοτικός, μόνο αρκετά διαφορετικός από τους προϋπάρχοντες έτσι ώστε να μπορέσει κανείς να πάρει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας) μπορεί ακριβώς να συμπιέσει/κωδικοποιήσει τα αρχεία που σώζονται από το πρόγραμμά του χρησιμοποιώντας την τεχνολογία ευρεσιτεχνίας του και ξαφνικά κανείς άλλος δεν θα μπορεί να πουλήσει ένα πρόγραμμα που μπορεί να διαβάσει τη μορφή αρχείων του χωρίς δική του δικαιοδοσία. Όλοι οι ανταγωνιστές είναι αποτελεσματικά κλειδωμένοι έξω από τη μορφή αρχείων που δημιουργήθηκε και κανείς δεν μπορεί να εισαγάγει ή να εξαγάγει αρχεία σε/από αυτής της μορφής, την οποία έχει κατορθώσει να καθιερώσει ως πρότυπο βιομηχανίας.

Μακροπρόθεσμα αυτοί που θα πρέπει να πληρώσουν για αυτό είναι οι καταναλωτές που αναγκάζονται να πληρώσουν μια γελοία υψηλή τιμή για να χρησιμοποιήσουν μόνο αυτό προϊόν (το μοναδικό που μπορεί να φορτώσει τα αρχεία που είναι πρότυπα βιομηχανίας). Η περαιτέρω καινοτομία πνίγεται επίσης, δεδομένου ότι η επιχείρηση με το μονοπώλιο δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για να καινοτομήσει άλλο.

Πράγματα όπως αυτό συμβαίνουν ήδη σε έναν ανησυχητικά υψηλό βαθμό, δεδομένου ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού επιτρέπονται στις ΗΠΑ. Η MP3 μορφή, με όλους τους περιορισμούς χορήγησης αδειών είναι ένα πρόσφατο παράδειγμα.

3. Η χρήση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ως όπλα

Μια άλλη ανησυχητική τάση στη χρήση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας λογισμικού στις ΗΠΑ (όπου τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού γίνονται αποδεκτά) είναι ο τρόπος που μερικές μεγάλες επιχειρήσεις (ΙΒΜ Microsoft κ.λπ...) υποβάλλουν αίτηση για όλα τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού που μπορούν να σκεφτούν. Όλα τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που χορηγούνται τίθενται έπειτα στο χαρτοφυλάκιο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας τους, ως πιθανό όπλο ενάντια στις ανταγωνιστικές επιχειρήσεις λογισμικού και ένα πολύτιμο προτέρημα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Αν μια μικρή επιχείρηση υπεύθυνη για την ανάπτυξη λογισμικού εμφανιστεί ξαφνικά με ένα λαμπρό προϊόν που απειλεί ένα μερίδιο της αγοράς τους μπορούν ακριβώς να ξεθάψουν από τα χιλιάδες διπλώματα ευρεσιτεχνίας του χαρτοφυλακίου τους κάτι που να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως όπλο. Κατόπιν μηνύουν το νέο ανταγωνιστή τους, υποστηρίζουν ότι παραβιάζει τη "πνευματική ιδιοκτησία τους" (ένα φρικτό όνομα που βρίσκω ότι είναι μια μεγάλη αντίφαση , αλλά αυτό είναι ο καθιερωμένος όρος) και απαιτούν να απαγορευτεί η πώληση του προϊόντος του (δεδομένου ότι είναι μια τρέχουσα παραβίαση της "πνευματικής ιδιοκτησίας τους") ενώ η περίπτωση εξετάζεται στο δικαστήριο. Εάν πετύχουν σε αυτό δεν πειράζει αν έχουν δίκιο ή όχι. Μπορούν εύκολα να χρονοτριβήσουν, η περίπτωση έτσι κι αλλιώς χρειάζεται πάνω από ένα έτος, μέχρι να αποφανθεί το νομικό σύστημα και στο μεταξύ ο ανταγωνιστής τους δεν έχει κανένα έσοδο (αλλά και πρόσθετα έξοδα λόγω των νομικών δαπανών), του «σπάνε τα φτερά» και η μεγάλη επιχείρηση έχει αφθονία χρόνου να δημιουργήσει ένα σχεδόν ίδιο προϊόν από μόνη της.

Παρακαλώ επίσης σημειώστε ότι αυτές οι μεγάλες επιχειρήσεις μοιράζονται μεταξύ τους ολόκληρα τα χαρτοφυλάκια διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατέχουν, καθιστώντας έτσι μια μεταξύ τους ανοσία σε αυτού του είδους τις πρακτικές.

4. Ο ρυθμός της τεχνολογικής προόδου

Ο ρυθμός της τεχνολογικής προόδου στη βιομηχανία υπολογιστών συνολικά, είναι πολύ υψηλότερος από αυτόν άλλων βιομηχανιών. Οι ιδέες και οι τεχνικές που ήταν επαναστατικές πριν μερικά έτη , σήμερα είναι προφανείς στον καθένα, σε αυτήν την βιομηχανία. Η παροχή σε κάποιον ένας μονοπωλίου 20 ετών σε μια τεχνική, είναι επομένως επιβλαβέστερη απ' ό,τι σε άλλες βιομηχανίες και οδηγεί σε καταστροφή της περαιτέρω καινοτομίας.

Θυμηθείτε, η Microsoft ή το Διαδίκτυο χρειάσθηκαν λιγότερο από 20 έτη για να φτάσουν στο σημείο που είναι σήμερα. Μια καταλληλότερη χρονική έκταση για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στη βιομηχανία λογισμικού θα ήταν 3-5 έτη.

5. Η ελεύθερη μετακίνηση λογισμικού

Η ελεύθερη μετακίνηση λογισμικού είναι σίγουρα μια από τις πιο συναρπαστικές εξελίξεις στη βιομηχανία λογισμικού σήμερα. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες ανάλυσης των ευκαιριών που αυτός ο νέος τρόπος ανάπτυξης λογισμικού προσδίδει σε ολόκληρη την κοινωνία. Υπάρχει αφθονία υλικού για αυτό το θέμα, έξω στο διαδίκτυο.

Ας πούμε μόνο ότι αυτή η κίνηση έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει εντυπωσιακά την επίδραση δικτύου στον κόσμο του λογισμικού, παρέχει καλύτερο λογισμικό, περικόβει τις δαπάνες ανάπτυξης λογισμικού και χορήγησης αδειών και δίνει δύναμη πίσω στους χρήστες του λογισμικού επιβραδύνοντας τον τρελό και δαπανηρό κύκλο βελτίωσης λογισμικού, που παγιδεύονται σήμερα οι περισσότεροι χρήστες λογισμικού.

Τα επιτυχέστερα προϊόντα ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης είναι μέχρι τώρα το Linux (ένα διάσημο λειτουργικό σύστημα), ο Apache (ένας κεντρικός υπολογιστής δικτύου που παρέχει περισσότερο από 60% των σελίδων στο διαδίκτυο) και η Perl (μια δημοφιλής γλώσσα προγραμματισμού, σχετική με την ανάπτυξη ιστοσελίδων).

Στο ελεύθερο Κίνημα λογισμικού συμμετέχουν άνθρωποι που θεωρούνται ως το μέλλον της ανάπτυξης λογισμικού και υπόσχεται να φέρει πολύ αναγκαίες αλλαγές σε ολόκληρη τη βιομηχανία λογισμικού. Αλλά εάν το στραγγαλίσουμε ενώ είναι ακόμα στο λίκνο, δεν έχουμε καμιά πιθανότητα να γίνουν αυτές οι αλλαγές.

Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού είναι η ενιαία μέγιστη απειλή ενάντια στη μελλοντική ανάπτυξη του ελεύθερου λογισμικού και όλοι οι ηγέτες αυτής της κίνησης έχουν εκφράσει μεγάλη ανησυχία για αυτήν την κατάσταση.

Συμπέρασμα

Ελπίζω ότι αυτή η σύντομη και συμπαγής εξήγηση είναι αρκετή να κάνει τους περισσότερους ανθρώπους να καταλάβουν ότι είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον και της βιομηχανίας λογισμικού και όλων των ανθρώπων που χρησιμοποιούν διάφορα προϊόντα λογισμικού στην καθημερινή εργασία τους ότι δεν αποδεχόμαστε τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού. Πολλές (συνήθως μεγάλες) επιχειρήσεις είναι ακόμα υπέρ των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας λογισμικού, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή θεωρούν ότι αυτό το σύστημα θα τις ευνοούσε περισσότερο από τον ανταγωνισμό τους, όχι επειδή είναι καλό για τη βιομηχανία ή τους καταναλωτές.

Για μένα είναι προφανές, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού κάνουν πολύ περισσότερη ζημιά παρά καλό.

Tord Jansson

Υπεύθυνος για την ανάπτυξη λογισμικού

---

Σχετικά με το συντάκτη:

Ο Tord Jansson γεννήθηκε το 1974 στη Σουηδία και ήταν τη στιγμή εγγραφής αυτού του κειμένου 25 ετών. Έχει εργαστεί ως επαγγελματίας προγραμματιστής και διευθυντής ανάπτυξης προγραμμάτων για περισσότερο από 6 έτη. Το 1994 Ο Tord προσχώρησε σε μικρή ομάδα ανθρώπων που διαμόρφωσαν το UDS , ένα από τα πιο επιτυχημένα σήμερα στούντιο ανάπτυξης παιχνιδιών υπολογιστών της Σουηδίας με περίπου 50 υπαλλήλους. Έχει εγκαταλείψει πρόσφατα την εργασία του στη UDS προκειμένου να επιστρέψει στην επαρχία και να συστήσει δική του επιχείρηση λογισμικού . Ο Tord έχει συμμεριστεί την ελεύθερη μετακίνηση λογισμικού για περισσότερο από δύο έτη και έχει συμμετάσχει ενεργά για λίγο περισσότερο από ένα έτος. Πήρε την πρώτη χειροπιαστή εμπειρία των σκοτεινών πλευρών των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας λογισμικού όταν απειλήθηκε στην αφαίρεση του προγράμματος χόμπι του, ένα ελεύθερο MP3 κωδικοποιητή αποκαλούμενο BladeEnc, από το Διαδίκτυο λόγω των αξιώσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει και η τίποτα άλλο. Δεν απαιτώ οποιαδήποτε πνευματικά δικαιώματα, έτσι μπορείτε να αλλάξετε και να αναπαραγάγετε οπωσδήποτε εσείς θεωρείται αναγκαίο για τακτοποίηση. Εντούτοις, εάν κάνετε αλλαγές, παρακαλώ σιγουρευτείτε να μην βάλετε τις λέξεις στο στόμα μου. Καταστήστε το εύκολο να διακριθεί τι έχω πει και ποιες είναι οι προσθήκες ή οι τροποποιήσεις σας. Εάν αυτή δεν είναι μια εφικτή δυνατότητα, παρακαλώ δηλώστε ότι αυτό είναι μια τροποποιημένη έκδοση του κειμένου και παρέχετε μια σύνδεση με αρχικό μου σε http://bladeenc.mp3.no/articles/software_patents.html ή μην αναφέρετε το όνομά μου καθόλου.