Ανοικτό λογισμικό – ανοικτή μάθηση, Γιατί το ανοικτό λογισμικό είναι σημαντικό για την εκπαίδευση Πέρα από την ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη οπτική του κειμένου που ακολουθεί θα ήθελα να καταθέσω σύντομα και την προσωπική μου εμπειρία. Παρακολουθώντας την εξέλιξη των δημόσιων επενδύσεων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια διαπιστώνει κανείς ότι οι επενδύσεις ΤΠΕ πάσχουν από τεχνολογικό ντετερμινισμό. Δίνεται πολύ μικρή έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα, τόσο ως τελικό χρήστη αλλά κυρίως ως παραγωγό, σχεδιαστή και διαχειριστή ΤΠΕ. Δεν δίνεται σχεδόν καθόλου έμφαση στις απαραίτητες οργανωτικές αλλαγές, στον απαιτούμενο χρόνο ωρίμανσης και αποδοχής της νέας τεχνολογίας. Μεγάλο μέρος των επενδύσεων κατευθύνεται ουσιαστικά στο εξωτερικό με τη μορφή προμηθειών υλικού και λογισμικού, χωρίς να αφήνει στην Ελλάδα επαρκή προστιθέμενη αξία. Επιπλέον δείχνουμε να ξεχνούμε ότι οι εξοπλισμοί ΤΠΕ είναι ταυτόχρονα εργαλεία αλλά και εμπορεύματα που υπακούν στους κανόνες της αγοράς. Ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό παράδειγμα αυτού του γεγονότος είναι ο φαύλος κύκλος προμηθειών λογισμικού και υλικού προσωπικών υπολογιστών. Κάθε λίγα χρόνια παρουσιάζεται η νέα έκδοση του λειτουργικού συστήματος και του λογισμικού αυτοματισμού γραφείου που επιβάλλεται με την δύναμη του μονοπωλίου και η οποία απαιτεί εξ' ολοκλήρου σχεδόν νέο υλικό, εξαναγκάζοντας τους χρήστες σε σημαντικές επενδύσεις και σε συνακόλουθη σπατάλη χρημάτων, εξοπλισμού, ανθρωπω-ωρών και άλλων πόρων με αμφίβολα έως μηδαμινά ουσιαστικά πλεονεκτήματα για τους χρήστες, αλλά σαφέστατα και χειροπιαστά πλεονεκτήματα για τους προμηθευτές. Το ανοικτό λογισμικό αποτελεί μια προσπάθεια να διαρρηχθεί αυτός ο φαύλος κύκλος. Το ανοικτό λογισμικό δίνει στους χρήστες το δικαίωμα να αποφασίσουν αυτοί αν και πότε θα αναβαθμίσουν ή θα μεταβάλλουν το λογισμικό ή την εφαρμογή τους, χωρίς να πιέζονται από ημερομηνίες λήξης ή άλλους εξωγενείς παράγοντες. Συνακόλουθα δίνει την δυνατότητα στους χρήστες να διαχειριστούν πολύ πιο ορθολογικά και μακροπρόθεσμα τις αντίστοιχες επενδύσεις τους σε υλικό, χωρίς την πίεση του νέου –υποχρεωτικά αναβαθμισμένου– λογισμικού που ασφυκτιά στο δήθεν απαρχαιωμένο υλικό. Έτσι προσφέρει στους χρήστες ένα σημαντικό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα καταργώντας εν μέρει τουλάχιστο τις μονοπωλιακές ή ολιγοπωλιακές πρακτικές στην αγορά λογισμικού και υλικού. Το ανοικτό λογισμικό δεν επαγγέλλεται την κατάργηση της αγοράς, αλλά την μετατόπιση του κέντρου βάρους της επιχειρηματικής δραστηριότητας από το αποκλειστικό δίπολο λογισμικό-υλικού στην ευρύτερη παροχή υπηρεσιών εφαρμογής και ολοκλήρωσης λογισμικού και υλικού. Αντίστοιχα παραδείγματα ολιγοπωλιακών πρακτικών μπορεί να βρει κανείς στις πολιτικές τιμολόγησης επιστημονικού λογισμικού, συντήρησης εξειδικευμένου εξοπλισμού ΤΠΕ, κοστολόγησης τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, υπηρεσιών πληροφόρησης διαδικτύου κλπ. Ας φανταστούμε για μια στιγμή έναν κλάδο επιχειρήσεων ο οποίος δεν θα ήταν σε θέση να ελέγξει το ρυθμό και το ύψος των επενδύσεών του σε τεχνολογική υποδομή ή τη πρόσβασή του σε απαραίτητες υπηρεσίες, αλλά θα ήταν υποχρεωμένος να υφίσταται τις πολιτικές που επιβάλλουν οι προμηθευτές των αντίστοιχων υποδομών. Και επιπλέον δεν θα μπορούσε να ενσωματώσει το κόστος αλλά να αναγκάζεται να συμπιέζει τις ανάγκες του. Κάτι αντίστοιχο φαίνεται να ζούμε σήμερα στις επενδύσεις ΤΠΕ στην εκπαίδευση και μάλιστα να το θεωρούμε και απόλυτα λογικό. Μάλλον δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Η συντονισμένη δράση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στο πρότυπο του Δικτύου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ή ενός αναβαθμισμένου GU-Net μπορεί να φέρει σημαντικά αποτελέσματα οικονομίας κλίμακας και βελτίωσης υπηρεσιών. .... ... http://www.it.uom.gr/projects/opensource/index.php?module=Downloads&func=view&cid=503&start=0 http://www.it.uom.gr/teaching/open/ http://www.it.uom.gr/teaching/linux/ -- http://www.ellak.gr