2009/10/31 Nikos Alexandris <nikos [ dot ] alexandris [ at ] uranus [ dot ] uni-freiburg [ dot ] de>: > ################################################################## > (αντι-)Θέσεις > > # Η ανάπτυξη απαιτεί σοβαρή επιστημονική ενασχόληση ανθρώπων που > γνωρίζουν τον τομέα τους. > > Το γεγονός της ενασχόλησης 1000 ατόμων αντί 100 με το ίδιο αντικείμενο > από μόνο του δεν εξασφαλίζει οτι η πρώτη περίπτωση θα έχει ως αποτέλεσμα > ποιοτικότερο προϊόν από την δεύτερη. Εκτός αυτού ακόμη και εάν > υποθέσουμε οτι το προϊόν των 1000 ατόμων είναι ποιοτικότερο, αυτό πάλι > δεν εξασφαλίζει οτι η συνολική προτεινόμενη λύση (τεχνική υποστήριξη , > εκμάθηση κ.α.) θα το καταστήσουν ως συνολικά καλλίτερη λύση. Αυτό που θα > βοηθήσει τους 1000 ή τους 100 να παραγάγουν μια συνολικώς καλλίτερη λύση > είναι η σωστή οργάνωση και καθοδήγηση αυτών καθώς και η εγγύηση οτι όσοι > ασχολούνται είναι ικανοί να ασχοληθούν για αυτό. Μέχρι στιγμής λοιπόν > αυτή την οργάνωση την παρείχαν μόνο οργανωμένες εταιρείες. Η microsoft > είναι μια από αυτές. Το αν το αποτέλεσμα είναι ένα Open Source ή Close > Source Software είναι ένα άλλο θέμα. Απλά μέχρι σήμερα σε > επαγγελματικές εφαρμογές που απευθύνονται σε ευρύ κοινό (μηχανικοί, > φωτογράφοι, σχεδιαστές, κτλ) υπάρχει χαώδης διαφορά υπέρ των δεύτερων. > Το γεγονός ότι εταιρείες προωθούν Open Source συστήματα σημαίνει ότι > απλά προσδοκούν να έχουν κέρδος (πολύ μεγαλύτερο ίσως) από επόμενα > στάδια στην χρήση αυτών και όχι ότι ξαφνικά σκέφτηκαν να ελαττώσουν τα > κέρδη τους. Τέτοια συστήματα λοιπόν μπορούν και πάλι να έχουν επιτυχία > γιατί στηρίζονται σε αυτό που είπα πιο πάνω περί οργάνωσης και > καθοδήγησης. > Συμφωνώ ότι η *σωστή* ανάπτυξη απαιτεί σοβαρή επιστημονική ενασχόληση ανθρώπων που γνωρίζουν τον τομέα τους. Το ερώτημα είναι που βρίσκονται αυτοί οι επιστημονιικά καταρτισμένοι άνθρωποι και σε ποιο περιβάλλον μπορούν να εργαστούν επιστημονικά ώστε να πετύχουν αποτελέσματα που είναι σωστά και άρα λειτουργούν και λύνουν περισσότερα προβλήματα απ' όσα δημιουργούν. Τα πιθανά μέρη που μπορούμε να εξετάσουμε είναι τα εξής: α. Στα ακαδημαϊκά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ερευνητικά κέντρα, β. Στα ερευνητικά κέντρα μεγάλων επιχειρήσεων (π.χ. Bell Labs, ΙΒΜ, Microsoft κλπ), γ. Στις γραμμές παραγωγής μικρομεσαίων επιχεριήσεων, δ. Σπίτια τους ε. Σε συνδυασμούς των παραπάνω Τα ακαδημαϊκά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ερευνητικά κέντρα (πανεπιστήμια, πολυτεχνία, κλπ) είναι αναμφίβολα το νούμερο 1 σημείο όπου κανείς μπορεί να βρει επιστήμονες που σε αρκετά ελεύθερο περιβάλλον έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν και να καινοτομήσουν. Αρκεί να σκεφτούμε που και από ποιους έχουν αναπτυχθεί σχεδόν όλες οι τεχνολογίες στις οποίες στηρίζονται σήμερα οι ψηφιακές συσκευές: Π.χ.θεωρία υπολογισμού (Alan Turing King's College, Cambridge και άλλοι ακαδημαϊκοί ), δομές δεδομένων (Β-Trees Rudolf Bayer Technical University of Munich και άλλοι ακαδημαϊκοί), θεωρία γράφων (Euler), αρχιτεκτονική λογισμικού (Edsger W. Dijkstra Eindhoven University of Technology,David Lorge Parnas Carnegie Mellon University), Multics (Massachusetts Institute of Technology), UNIX (ΑΤ&Τ Bell labs και University of California, Berkeley), ARPAnet (ARPA και Stanford Research Institute's Augmentation Research Center, University of Utah), Apache web server (National Center for Supercomputing Applications, University of Illinois at Urbana-Champaign) και πολλές άλλες θεμελιώδεις τεχνολογίες του σύγχρονου ψηφιακού κόσμου. Ας πάμε στα ερευνητικά κέντρα μεγάλων επιχειρήσεων. Και εκεί έχουμε μεγάλες συνεισφορές τις περισσότερες φορές σε συνεργασία με ερευνητικά - ακαδημαϊκά ιδρύματα (Π.χ. AT&T Bell labs, IBM Research, Olivetti & Oracle Research Lab, Xerox research, Ball mouse: Xerox κλπ). Από τέτοια ερευνητικά κέντρα έχουν βγεί πολύ σημαντικές τεχνολογίες συνήθως σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς και ακαδημαϊκά ιδρύματα (π.χ. Unix: AT&T + Berkley University, γραφική διεπαφή χρήστη: Stanford Research Institute + Xerox) . Μεγάλες κερδοσκοπικές εταιρίες και οργανισμοί, όταν διοικούνται από κατάλληλους ανθρώπους έχουν περιθώρια να δημιουργήσουν ερευνητικά κέντρα όπου επιστήμονες και μηχανικοί μπορούν χωρίς το άγχος του άμεσου κέδρους και της ικανοποίησης του πελάτη να αφοσιωθούν στο ερευνητικό τους έργο και να καινοτομήσουν ελεύθερα. Όσο όμως πηγαίνουμε προς πιο μικρές επιχειρήσεις ή πιο στενόμυαλους managers που πιέζονται ασφυκτικά από την πώληση, το άμεσο κέρδος και τον πελάτη, τόσο φαίνεται η επιστημονική δουλειά εκλείπει και αντί αυτής να έχουμε μηχανικούς-εργάτες που βιάζονται να πετύχουν με τον quick'n'dirty τρόπο τα deadlines, να φτιάξουν εργαλεία που είναι πιο σημαντικό να φαίνεται ότι λειτουργούν ή να εντυπωσιάζουν στην πρώτη επαφή, παρά να είναι σωστά δομημένα και θεμελιωμένα, ή προϊόντα που στοχεύουν πρώτα στη λύση των προβλημάτων της εταιρίας (αποκλισμός ανταγωνισμού, μακροχρόνια εξάρτηση πελάτη από την εταιρία, εξασφάλιση (υπερ)κερδών κλπ). Σε τέτοια περιβάλλοντα θα βρεί κανείς λίγους πραγματικά επιστημονικά καταρτισμένους επιστήμονες, και πολύ λιγότερη επιστημονική έρευνα, μια και οι προτεραιότητες είναι άλλες. Παρά ταύτα, από τέτοια περιβάλλοντα αρκετές φορές έχουν ξεπηδήσει λύσεις σε προβλήματα που αν και όχι βέλτιστες ή σωστά δομημένες έχουν προσωρινά συνεισφέρει σημαντικά για κάποιο χρονικό διάστημα που κανείς άλλος δεν είχε τη διόραση ή βούληση να στοχεύσει σε αυτά. Αυτές οι λύσεις, αν και εμφανίζονται βολικές και καινοτόμες στην αρχή, λόγω της έλλειψης επιστημονικά δομημένης προσέγγισης και ανάπτυξης, μετά από ένα χρονικό διάστημα αρχίζουν να δείχνουν τις αδυναμίες τους και τα σχεδιαστικά λάθη τους, να δυσκολεύονται να αναπτυχθούν περαιτέρω και πολλές φορές να δημιουργούν πολλά προβλήματα. Σε αυτή την κατηγορία θα έβαζα τη microsoft του 1995 και τα windows που πατώντας σε ιδέες και εφαρμογές μεγαλύτερων εταιριών και ερευνητικών κέντρων (γραφικό περιβάλλον, ποντίκι κλπ) ανάπτυξαν και έδωσαν ένα φτηνό γραφικό περιβάλλον εργασίας με αγοραστικό κοινό τον απλό καταναλωτή. Αν και υπήρχε η επιστήμη του Unix στο οποίο βάσιζαν την ανάπτυξη και ερευνά τους όλα τα μεγάλα ερευνητικά κέντρα και εταιρίες, χωρίς όμως να στοχεύουν σε φτηνά καταναλωτικά προϊόντα, η MS μη έχοντας το χρόνο και τους πόρους να βασίσει σε μια τέτοια αρθρωτή και επιστημονικά σχεδιασμένη αρχιτεκτονική το προϊόν της, έφτιαξε quick'n'dirty μια γρήγορη customιά που δούλευε υπό συνθήκες και προϋποθέσεις και την έδωσε φτηνά (και πολλές φορές άτυπα δωρεάν) στον κόσμο. Έλυσε σε συνδυασμό με την IBM που άνοιξε την αρχιτεκτονική h/w της, ένα πρόβλημα. Αυτό της φτηνής πρόσβαση σε στοιχειωδώς λειτουργικό και εύχρηστο υπολογιστικό περιβάλλον για τις μάζες, την εποχή που οι μεγάλες εταιρίες κατασκεύαζαν servers και σταθμούς εργασίας για σοβαρές δουλειές βασισμένους σε Unix και κλειστό h/w κόστους εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων. Καθώς όμως περνούσαν τα χρόνια άρχισαν να φαίνονται και να πολλαπλασιάζονται τα προβλήματα που δημιούργησε αυτή η φτηνή λύση: Ιοι, εσκεμένη παραβίαση και απομάκρυνση από πρότυπα και standards με στόχο την εξάρτηση του πελάτη από την ms, μη καταλληλότητα για πολλαπλούς χρήστες, χαμηλή απόδοση, αστάθεια, ιοι κλπ. Συνεχίζοντας δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ανθρώπους που άλλοτε έχουν τυπική επιστημονική κατάρτιση και άλλοτε όχι, αλλά αγαπάνε τόσο πολύ ένα αντικείμενο που αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους για να ενημερώνονται, να μελετούν και να πειραματίζονται στο σπίτι τους ή όπου άλλου. Αυτοί είναι οι χομπίστες που σε κάθε τομέα υπάρχουν και κατά καιρούς λόγω της αγάπης τους για το αντικείμενο, αυτό που λέμε μεράκι, καταφέρνουν αποτελέσματα που θα ζήλευαν πολλές οργανωμένες επιχειρήσεις, ενώ αρκετά πετυχημένα προϊόντα έχουν ξεκινήσει σε γκαράζ πιτσιρικάδων (π.χ. ο Steve Jobs παρουσίασε τον πρώτο του προσωπικό υπολογιστή σε συνέδριο χομπιστών, πριν κλειστεί με τους φίλους του σε ένα γκαράζ για να τον εξελίξει και να ιδρύσει την apple). Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι όλες οι κατηγορίες ανθρώπων (επιστημονες, μηχανικοί, εργάτες, χομπίστες) μπορούν να συνεισφέρουν στη δημιουργία ενός καλού προϊόντος. Και ακριβώς αυτό πετυχαίνει το ελεύθερο λογισμικό. Είναι το μόνο μοντέλο ανάπτυξης που φέρνει κοντά, (αυτό)οργανώνει και δίνει ευκαιρίες συνεργασίας σε ακαδημαϊκούς, μηχανικούς, μικρές και μεγάλες εταιρίες, χομπίστες, απλούς χρήστες. άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Οι ακαδημαϊκοί πάντα μοιράζονταν τον κώδικα, τις μεθόδους και τους αλγορίθμους τους μεταξύ τους. Αυτό έγινε κάπως δυσκολότερο με την επικράτηση ιδιόκτητου κλειδωμένου λογισμικού στην αγορά την περασμένη 15 ετία, αλλά πλέον με την ανάπτυξη του ΕΛΛΑΚ, μπορούν και παλι να μοιράζονται ανοικτά τις ιδέες και τις ανακαλύψεις τους. Σε όλα τα ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα, ενθαρρύνεται (και πολλές φορές απαιτείται) η διάθεση του κώδικα που θα προκύψει κάτω από άδειες ελεύθερου λογισμικού. Οι μεγάλες εταιρίες κατάλαβαν πλέον ότι με το να κλειδώνουν τον κωδικά τους και τα ευρήματα της έρευνάς τους επωμίζονται όλο το κόστος της ανάπτυξης και συντήρησης πολύπλοκων συστημάτων και δυσκολεύονται να συνεργαστούν για την προώθηση επιστημονικά τεκμηριωμένων και διαλειτουργικών λύσεων, αφήνοντας έτσι ανοικτή την πόρτα σε τυχοδιώκτες και προχειοροκατασκευασμένα προϊόντα να κατακλύζουν την αγορά και να δημιουργούν καταστάσεις μονοπωλίου και εξάρτησης που δεν οφελούν κανέναν άλλο από την τσέπη του δημιουργού τους. Έτσι βλέπουμε πλέον όλες τις μεγάλες εταιρίες του χώρου της πληροφορικής (εκτος ελάχιστων εξαιρέσεων που σιγά σιγά προσαρμόζονται και αυτές) να συμμετέχουν στην ανάπτυξη ΕΛΛΑΚ και να προτείνουν λύσεις βασισμένες σε αυτό. Οι ΙΒΜ, Intel, Oracle, Google, HP, Cisco, Fijitsu, Dell, Nokia, Novel, SGI, AMD, Sun είναι λίγες μόνο από τις εταιρίες που πληρώνουν για ανάπτυξη ΕΛΛΑΚ. Πρόσφατα και η Microsoft έκανε το πρώτο της commit στον πυρήνα του linux. ( πηγές: http://www.linuxfoundation.org/publications/linuxkerneldevelopment.php , http://news.cnet.com/8301-13505_3-9975902-16.html , http://www.networkworld.com/news/2009/072009-microsoft-linux-source-code.html, http://e-pcmag.gr/news/61231 ) . Οι μικρομεσαίες εταιρίες έχουν από το 2000 αρχίσει να νιώθουν τον φόβο της επιβίωσης σε ένα μονοπολιακό περιβάλλον που διοικείται και εξουσιάζεται από μια μόνο εταιρία. Έχουν δει τη netscape να καταπίνεται κυριολεκτικά από την Ms, παρόλο που είχε καλύτερο προϊόν, έχουν δει μικρές εταιρίες με καινοτόμα προϊόντα είτε να εκτοπίζονται είτε να εξαγοράζονται από την ms όταν άρχισαν να γίνονται ανταγωνιστικές σε δικά της προϊόντα. Οι media players τρέμουν τον windows media player, οι web browsers τον IE, τα προγράμματα εγγραφής cd/dvd την ενσωμάτωση της λειτουργικότητάς τους στα windows, οι εταιρίες antivirus τη διάθεση antivirus ενσωματωμένου στα windows. Ένα ελεύθερο περιβάλλον συνεργασίας και ιγειούς συναγωνισμού είναι πολύ πιο φιλικό σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σιγά σιγά το καταλαβαίνουν, αλλά είναι πολύ δύσκολο λόγο του μικρού μεγέθους τους και της παγιωμένης εξάρτησής τους από την Ms να σπάσουν τα δεσμά και να ανέβουν στο τραίνο του ΕΛΛΑΚ. Παρ' όλα αυτά σιγά -σιγά θα το καταφέρουν. Για τους χομπίστες είναι νομίζω προφανές ότι το ΕΛΛΑΚ είναι το φυσικό τους περιβάλλον. Αυτοί εξάλλου ξεκίνησαν το κίνημα του ΕΛΛΑΚ, διαβλέποντας το ασφυκτικό γι' αυτούς μέλλον στο οποίο οδηγούσε η επέλαση του ιδιόκτητου κλειδωμένου λογισμικού. Συνεπώς ακριβώς επειδή η ανάπτυξη λογισμικού απαιτεί σοβαρή επιστημονική ενασχόληση ανθρώπων που γνωρίζουν τον τομέα τους και όχι μόνο, το μοντέλο ανάπτυξης ΕΛΛΑΚ είναι το πιο κατάλληλο μέχρι σήμερα γι' αυτή τη δουλειά και κερδίζει συνεχώς έδαφος. -- Konstantinos Togias Dipl.-Math., M.Sc. Hellenic Open University and Research Academic Computer Technology Institute Ubuntu-gr LoCo team member