Πιστεύω ότι το πρόβλημα στην εκπαίδευση δεν είναι κατά πόσο μπορούμε να προωθήσουμε την χρήση λογισμικού ανοιχτού κώδικα αλλά κατά πόσο μπορούμε να την στηρίξουμε. Η Microsoft και η κάθε εταιρία που προσφέρει "πακέτα" έχει ολόκληρα προγράμματα σεμιναρίων για μαθητές και καθηγητές βάσει των οποίων κάποιος μπορεί να εξεταστεί και αργότερα να εξετάσει. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε ξαφνικά το όλο σύστημα αν δεν έχουμε εξ' αρχής κάποιο έτοιμο πλάνο, πρέπει κάποιοι από εμάς να κάτσουν να γράψουν tutorials και να γίνει αρχικά ένα forum για καθηγητές στο οποίο να μπορεί να μεταφέρεται η γνώση. Με το forum αυτό υποκαθιστούμε σε μεγάλο βαθμό τα σεμινάρια και αρχίζουμε πλέον να δημιουργούμε μια κοινότητα καθηγητών. Το επόμενο βήμα είναι να αρχίσουμε να οργανώνουμε ημερίδες για καθηγητές και μαθητές ώστε να προωθήσουμε ευρύτερα την ιδέα του ανοιχτού κώδικα και του ελεύθερου λογισμικού. Τέλος αυτό που λέει ο Μανόλης να πάμε από σχολείο σε σχολείο και να μιλάμε στον κόσμο, να τους παραπέμπουμε στο Forum και να τους καλούμε στις ημερίδες θα ολοκληρώσει το σχέδιο. Αφού η ιδέα προωθηθεί σειρά έχει το παιδαγωγικό ινστιτούτο και το υπουργείο παιδείας και τέλος η κοινωνία. Τα παραπάνω ίσως να πετύχουν υπό ιδανικές συνθήκες, για να γυρνάμε στην πραγματικότητα όμως: Ιστορία 1η: Στο λύκειο ένας απ' τους καθηγητές πληροφορικής (το μάθημα που υπάρχει σε γυμνάσιο - λύκειο και διδάσκει word/excel/power point κλπ) ασχολούνταν σοβαρά με ανοιχτό κώδικα και μάλιστα έγραφε κιόλας. Μου έλεγε ότι έχει όλη την καλή διάθεση να διδάξει Linux π.χ. στα παιδιά και Open Office αλλά στην ζωή τους σε όποια εταιρία κι αν δούλευαν δεν θα τα έβλεπαν μπροστά τους, αντιθέτως θα ερχόταν κάποιος με ECDL και θα τους έπαιρνε την θέση, ένιωθε υπεύθυνος για την επαγγελματική πρόοδο των μαθητών του και γι' αυτό τους προετοίμαζε σε window$/office κλπ. Ο συγκεκριμένος καθηγητής είχε στήσει όλο το δίκτυο του σχολείου πάνω σε ένα Linuxάκι που έπαιζε τον ρόλο firewall - router και όλα πήγαιναν μια χαρά μέχρι που ο ιδιοκτήτης άκουσε υποθέτω κάπου ότι τα windows είναι καλύτερα, ότι πρέπει να βάλει καινούρια μηχανήματα και ότι οι administrators για Unix είναι λίγοι και elite και θα τον εκβιάζουν και πήγε μια μέρα κι έχωσε 3 Zeon θεριά με windows server τρέχα γύρευε και εγγύηση για support κλπ κλπ και το Linuxάκι πήρε δρόμο. Ιστορία 2η: Στο πανεπιστήμιο (Φυσικό Κρήτης) διδάσκουν απ' το πρώτο έτος Linux και μας προτρέπουν να γράφουμε τις εργαστηριακές μας αναφορές σε Latex αντί σε word. Οι άνθρωποι που διδάσκουν είναι πωρωμένοι με τον ανοιχτό κώδικα, κάποιοι από αυτούς developers (ένας μάλιστα στο OpenBSD) και σίγουρα έχουν τις γνώσεις και τον τρόπο να περάσουν την γνώση. Και πάλι όμως το Latex είναι σαφώς ποιο δύσχρηστο απ' το word για τον πολύ κόσμο (αν και κορυφαίο για αναφορές και επιστημονικά papers, αρκετοί το χρησιμοποιούν εν τέλει στα μεταπτυχιακά ακριβώς για να κινούνται οι εργασίες τους σε καλό επίπεδο), άσε που οι περισσότεροι έχουν απ' το σχολείο εμπειρία πάνω στο word και πολύ δύσκολα προσαρμόζονται. Τελικώς είναι επιτακτική η ανάγκη να μαθαίνουν στο πρώτο έτος στα παιδιά windows και office συνεχίζοντας τον φαύλο κύκλο και πάλι με την λογική ότι στην επαγγελματική τους καριέρα θα ασχοληθούν αναγκαστικά με office και ότι για συγγραφή κειμένων κλπ είναι ποιο λειτουργικό. Με ευχαρίστηση πάντως βλέπω ότι στα επόμενα έτη που δουλεύουμε αποκλειστικά με GNU λόγω τις πληθώρας εφαρμογών και της ευχρηστίας όσον αφορά τον προγραμματισμό κλπ, αν όχι για αναφορές εργαστηρίων (συγγραφή κειμένων γενικότερα), ο κόσμος χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του Linux, αντί για το outlook των windows χρησιμοποιούν το Pine και το evolution κι αντί για τον Internet Explorer τον mozilla και είναι απόλυτα φυσιολογικό γι' αυτούς (ειδικά ο firefox έχει γίνει τόσο της μόδας που ακόμα και στα Internet Cafe εδώ στο Ηράκλειο όλοι χρησιμοποιούν αυτόν). Ειδικά τα παιδιά που δεν είχαν ιδέα από υπολογιστές πριν μπουν στο πανεπιστήμιο (και δεν έχουν μπει στην όλη φάση με τα παιχνίδια που παίζουν μόνο σε windows κλπ) δεν έχουν κανένα πρόβλημα να ασχοληθούν και 2 μάλιστα απ' το έτος μου έγραφαν τις αναφορές τους σε Latex χωρίς πρόβλημα (μέχρι που έφτασαν στο σημείο να πρέπει να κάνουν πολύπλοκα διαγράμματα και τους ήταν ποιο εύκολο να κάνουν τις αναφορές τους με excel - word παρά με gnuplot - latex). Είχα την ευκαιρία σε μια εκδήλωση της κοινωνίας της πληροφορίας που είχαμε πάει ως AWMN, να γυρίσω στο πανεπιστήμιο με 2 κούτες Knopel (thnx Zenon !), τα CDz εξαφανίσθηκαν και φάνηκαν πολύ χρήσιμα στους φοιτητές απ' τα μικρά έτη ως εισαγωγή, μάλιστα κινηθήκαμε να πάρουμε περισσότερα, αρκετοί δε άρχισαν να ζητούν βοήθεια για να βάλουν Linux σπίτι τους και στο πανεπιστήμιο ήρθαν τουλάχιστον σε εμένα 3 άτομα να τους βάλω Linux στο laptop τους (έχω σκιστεί να βάζω sarge, αφού κυκλοφορώ με το netinstall στην τσέπη του παλτού μου :P ). Συμπεράσματα: α) Η Microsoft έχει γίνει κατεστημένο και θα πρέπει αρχικά να σπάσουμε αυτό τον μύθο, όσο υπάρχει στην κοινωνία η εικόνα ότι το Linux και ο ανοιχτός κώδικας είναι "ελίτ" και για τους λίγους και ότι αυτοί που ασχολούνται με αυτά είναι ένα μάτσο εγωιστές που δεν έχουν άλλη δουλειά απ' το να κατακρίνουν την οποιαδήποτε ασχετοσύνη του καθενός, τότε μην περιμένετε ποτέ να μπει στα σχολεία. Πρέπει να κάνουμε διαφήμιση όπου και όπως μπορούμε, εγώ π.χ. τριγυρνάω με το laptop που τρέχω μόνο Linux και βάζω στα παιδιά να βλέπουν ταινίες με τον mplayer ή να παίζουν games με το cedega (winex) οπότε σιγά σιγά βλέπουν ότι δεν είναι τίποτα το τραγικό και ξεψαρώνουν. β) Η εκπαιδευτική κοινότητα είναι πάντα ανοιχτή και οι καθηγητές στην πλειοψηφία τους είναι έτοιμοι να μπουν στο παιχνίδι και να διδάξουν. Δεν έχουν όμως σημεία αναφοράς, ούτε καν κάποιο βιβλίο για τους μαθητές τους, όλα αυτά πρέπει να ξεκινήσουμε να τα οργανώνουμε εμείς (βλ. forum παραπάνω). Επίσης πρέπει να αναδείξουμε επιτέλους ότι ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα δουλεύει πλέον με ανοιχτό κώδικα (ακόμα και η Nasa ή το MIT βγάζουν αρκετά προγράμματά τους ελεύθερα και ανοιχτά) και ότι ακαδημαϊκά είναι ποιο σημαντικό ακριβώς γι' αυτόν το λόγο να διδάσκεται το GNU στα σχολεία (έχουν δε γραφτεί ΑΠΕΙΡΑ προγράμματα εκλαϊκευτικά που βοηθούν στην εκπαίδευση για GNU - τουλάχιστον για Φυσική που το έχω ψάξει). Πρέπει να αναδείξουμε το γεγονός ότι η εκπαίδευση δεν εξυπηρετεί στο συγκεκριμένο χώρο την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά την αγορά εργασίας και ότι αυτό πρέπει να αλλάξει για το καλό της κοινωνίας (αν θέλουμε να πάμε σε μια κοινωνία της πληροφορίας και να μην είμαστε τελευταίοι στην Ευρώπη). Ας ξεκινήσουμε λοιπόν απ' τα πανεπιστήμια, με ημερίδες ενημέρωσης προς καθηγητές - μαθητές και αργότερα προς εισηγήσεις στο υπουργείο παιδείας και το παιδαγωγικό ινστιτούτο όπως προτύνει και ο κ. Καρούνος. Καλούμαστε να αλλάξουμε την κοινωνία και όχι απλά να προωθήσουμε ένα hobby μας. Αν η κοινωνία καταλάβει τι γίνεται τότε το να μπει ο ανοιχτός κώδικας και το ελεύθερο λογισμικό στα σχολεία, στα υπουργεία και στις εφορίες κλπ κλπ είναι θέμα χρόνου. Νίκος "Mick Flemm" Κοσσυφιδης (Μερικοί ίσως με θυμάστε απ' το 1ο Workshop που βγήκαμε για καφέ μετά :-) μακάρι να μπορούσα να έρθω στο Ναύπλιο να τα ξαναπούμε. Αν πάντως θέλετε μπορούμε εδώ στο Ηράκλειο να κάνουμε το επόμενο Workshop αν τελικά δεν κάτσει σε Θεσσαλονίκη και μπορώ να βοηθίσω μέσω πανεπιστημίου.)