Καλημέρα σε όλους,
Όπως ενδεχομένως έχετε δει, χθες ανακοινώθηκε [1] η νέα έκδοση της εθνικής πύλης
ανοικτών δεδομένων data.gov.gr, η οποία σύμφωνα με το Ν. 4727/2020 και τη Βίβλο
Ψηφιακού Μετασχηματισμού θα αποτελεί το κεντρικό σημείο συγκέντρωσης, αναζήτησης
και διάθεσης των ανοικτών δεδομένων που προσφέρει η ευρύτερη δημόσια διοίκηση.
Δυστυχώς η νέα έκδοση της υπηρεσίας, που αντικατέστησε την αντικειμενικά ελλιπή,
αλλά παρόλα αυτά χρήσιμη παλαιά έκδοση του data.gov.gr, αποτελεί σημαντικό
πισωγύρισμα για την ανοικτότητα και παράδειγμα κακής πρακτικής σε παγκόσμιο
επίπεδο.
Οι σημαντικότερες παρατηρήσεις από ένα γρήγορο πέρασμα:
- *Δεν προσφέρει δεδομένα*. Το data.gov.gr δεν προσφέρει πλέον δεδομένα (αρχεία
δεδομένων) για κατέβασμα/μεταφόρτωση, αλλά αποκλειστικά για προγραμματιστική
χρήση μέσω APIs. Η απόφαση αυτή συνιστά τεχνητό φραγμό για τη χρήση των
δεδομένων από απλούς πολίτες και αποτελεί πλήγμα για την ανοικτότητα στην Ελλάδα.
- *Δεν προσφέρει ανοικτά δεδομένα*. Τα δεδομένα δεν συνοδεύονται από άδεια
χρήσης (π.χ. Creative Commons Attribution) με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η
νόμιμη επαναχρησιμοποίησή τους από πολίτες και επιχειρήσεις για κάθε είδους
εμπορική ή όχι δραστηριότητα. Η επιλογή αυτή αποτελεί πλήγμα για την Οικονομία
των Δεδομένων, τη στρατηγική κατεύθυνση της ΕΕ και της χώρας για την παραγωγή
προστιθέμενης αξίας από την επανάχρηση δημόσιας πληροφορίας.
- *Δεν προσφέρει ανοικτή πρόσβαση*. Η πρόσβαση στις διαδικτυακές υπηρεσίες για
την κλήση των προσφερόμενων APIs είναι δυνατή αποκλειστικά έπειτα από εγγραφή,
εισάγοντας ένα επιπλέον τεχνητό φραγμό για την επανάχρηση της δημόσιας πληροφορίας.
- *Δεν προσφέρει προτυποποιημένα μεταδεδομένα*. Τα μεταδεδομένα περιγραφής των
προσφερόμενων API ('δεδομένων') είναι εξαιρετικά ελλιπή και δεν ακολουθούν
κάποιο πρότυπο ανοικτό σχήμα μεταδεδομένων. Η απόφαση αυτή μειώνει δραστικά τη
δυνατότητα τεκμηρίωσης, αναζήτησης και σύγκρισης.
- *Δεν προσφέρει υπηρεσίες καταλόγου*. Το data.gov.gr δεν προσφέρει μια βασική
λειτουργικότητα για ανοικτές πύλες δεδομένων, αυτή της κεντρικής υπηρεσίας
καταλόγου (catalogue service) που επιτρέπει σε τρίτα συστήματα να αναζητήσουν
αυτόματα (harvesting, discovery) τα διαθέσιμα σύνολα δεδομένων.
- *Δεν είναι βιώσιμη*. Η επιλογή διάθεσης APIs αντί των ίδιων των συνόλων
δεδομένων αυξάνει δραματικά και αναίτια το κόστος λειτουργίας του data.gov.gr
(resource utilization, curation, operations) και αποτελεί τεχνητό φραγμό για την
κλιμάκωση λειτουργίας της. Η διάθεση υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (APIs,
visualizations) αποτελεί σύμφωνα με το PSI Directive προαιρετική επιλογή, με την
έμφαση και προτεραιότητα να δίνεται στη διάθεση των πρωτογενών αρχείων δεδομένων.
- Δεν προσφέρει τα *~10.000 σύνολα δεδομένων* του παλαιού data.gov.gr.
Εμπειρικά, μόλις το ~10% των δεδομένων του παλαιού data.gov.gr αφορούσε σε
σύνολα δεδομένων, με το υπόλοιπο 90% να περιλαμβάνει δεσμούς προς σελίδες ή
περιεχόμενο. Ωστόσο, η πλήρης διαγραφή των παλαιών δεδομένων αποτελεί πλήγμα για
την ανοικτότητα στη χώρα, καθώς πολύ απλά, όλος αυτός ο πλούτος δημόσιων
δεδομένων έχει απλά εξαφανιστεί από το Διαδίκτυο.
- *Δεν είναι διάφανη*. Η πύλη δεν διαθέτει Όρους Χρήσης που να περιγράφουν στους
χρήστες τα βασικά στοιχεία και όρους για τη λειτουργία της, ενώ αν και κάνει
απλή αναφορά στη χρήση ανοικτού λογισμικού, δεν παραθέτει δεσμούς προς το ίδιο
το λογισμικό της (αποθετήριο).
Είναι εξαιρετικά σημαντικό η ΕΕΛ/ΛΑΚ να αναδείξει τα παραπάνω θέματα σε επίσημη
επικοινωνία προς (α) το Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης με σκοπό την άμεση επίλυσή
τους, (β) το ΕΔΥΤΕ, με το υπάρχει ήδη συνεργασία στο πλαίσιο προγραμματικής
συμφωνίας.
Οι λόγοι για τους οποίους φτάσαμε σε αυτή τη δυστυχή κατάσταση για την
ανοικτότητα, γυρνώντας πρακτικά μια δεκαετία πίσω σε σχέση με την τεχνολογική
στάθμη και τις πολιτικές αρχές για τα ανοικτά δεδομένα στην Ελλάδα και την
Ευρώπη, είναι θέμα που αξίζει επίσης να συζητηθεί δημόσια, αλλά σε δεύτερο
χρόνο. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως οφείλεται στο συνήθη συνδυασμό
άγνοιας, ημιμάθειας, καλών (και κακών) προθέσεων.
Σπύρος
[1]
https://www.capital.gr/politiki/3504273/ti-fernei-stin-kathimerinotita-ton-politon-i-efarmogi-govapp
--
---------------------------------------------------------
Athanasiou Spiros
Information Management Systems Institute
"Athena" Research and Innovation Center in
Information, Communication and Knowledge Technologies
Tel: (+30) 210 6875 450, (+30) 6977 54 78 99
e-mail: spathan [ at ] athenarc [ dot ] gr
---------------------------------------------------------
----
Λαμβάνετε αυτό το μήνυμα απο την λίστα: Γενική λίστα αλληλογραφίας και συζητήσεων για την προώθηση των δημόσιων και ανοικτών δεδομένων,
https://lists.ellak.gr/opendata/listinfo.html
Μπορείτε να απεγγραφείτε από τη λίστα στέλνοντας κενό μήνυμα ηλ. ταχυδρομείου στη διεύθυνση <opendata+unsubscribe [ at ] ellak [ dot ] gr>.